Pôồn Pôông là lễ hội có nguồn gốc từ xa xưa tại Thanh,gắn liền với sử thi “Đẻ đất, đẻ nước”. Lễ hội có rất nhiều trò chơi, trò diễn dân gian khác nhau giống như một sân khấu nghệ thuật tạo nên nét riêng biệt của đồng bào Mường ở Thanh Hóa.
Lễ hội Pôồn Pôông tổ chức ở đâu?
Poồn Poông là một trong những nét văn hóa không thể thiếu của người Mường xưa. Lễ hội bắt nguồn từ “Sử thi đẻ đất đẻ nước” của người Mường. Poồn Pôông là lễ thưởng hoa, chơi hoa, thường được tổ chức vào mùa xuân.
Người Mường ở các huyện như Ngọc Lặc, Cẩm Thủy, Thạch Thành, Bá Thước (Thanh Hóa) bao đời nay vẫn giữ nét truyền thống của dân tộc là mỗi độ xuân về, họ lại chuẩn bị gấp hoa, làm các đạo cụ, dựng cây bông để tổ chức trò diễn này.
Giới thiệu về lễ hội Pôồn Pôông
Lễ hội Pôồn Pôông được tổ chức vào ngày rằm tháng Giêng, rằm tháng Ba và rằm tháng Bảy. Ý nghĩa của lễ hội là mong cho mùa màng bội thu, cuộc sống ấm no, nhà nhà hạnh phúc. Ngoài các nghi lễ cầu phúc, cầu an lễ hội còn là nơi giao duyên cho nam nữ trong vùng.
Lễ hội diễn ra có thể từ tối đến sáng, từ sáng đến tối, có khi kéo dài tới hai ngày ba đêm. Có một thời gian, lễ hội này đã từng bị mai một và lãng quên vào dĩ vãng.
Lễ hội được tổ chức với sự có góp mặt của cây Bông. Đây được coi là biểu tượng của vũ trụ bao la, hội tụ đầy đủ vạn vật mà tạo hóa đã ban cho con người. Bên cạnh đó, việc dựng cây Bông mang ý nghĩa trả ơn thần linh và mời thần linh về chung vui cùng người trần gian. Cây Bông được làm từ thân tre, trên cây được treo 5 hoặc 7 tầng những chùm hoa với các màu xanh, đỏ, tím, vàng cùng các mô hình muông thú, nông cụ sản xuất… Quy trình làm cây bông đòi hỏi sự khéo léo và tốn nhiều thời gian.
Ngoài cây Bông, lễ hội Pôồn Pôông còn có sự xuất hiện bàn rượu cần và các mâm cỗ lễ với các món ăn truyền thống của đồng bào Mường, tại Thanh Hóa như xôi ngũ sắc, canh Loóng, canh Môn…
Lễ hội Pôồn Pôông chơi gì?
Lễ hội Pồôn Pôông gồm có hai phần, phần lễ và phần hội (diễn trò). Trong đó có một người đóng vai Thầy cúng dùng văn vần kể lại giai thoại sinh ra trời đất, thông báo với thần linh về mùa màng và báo cáo đời sống của dân làng trong vùng. Đây là dịp để người dân trong vùng mở hội, bày lòng biết ơn trời đất và thần linh trong vùng.
Sau phần lễ sẽ diễn ra phần hội. Các trò chơi dân gian được tổ chức quanh cây Bông, mô phỏng lại các phong tục, tập quán, phản ánh đời sống tâm linh văn hóa của người Mường tại Thanh Hóa. Những ai muốn tham gia lễ hội này phải mặc trang phục của người Mường, có thể chuẩn bị thêm một dải khăn để điệu nhảy thêm uyển chuyển.
Thông thường họ hay mô phỏng lại quá trình lao động, sản xuất vui chơi hàng ngày như chia đất, chia nước, dựng nhà, đuổi thú dữ, trồng trọt,… Sau đó mọi người có thể nhảy múa quanh cây Bông, hát giao duyên, lời ca hẹn ước trong tiếng cồng chiêng nhịp nhàng vang lên rộn rã khắp bản làng.
Sự tích của lễ hội Pôồn Pôông
Lễ hội Pôồn Pôông gắn liền với câu chuyện tình đẫm nước mắt của người con gái tên Ờm và chàng Bồng Hương.
Theo truyền thuyết kể lại, nàng Ờm và Bồng Hương yêu nhau nhưng bị bố mẹ nàng Ờm không đồng ý với lý do gia đình Bồng Hương nghèo. Bỏ ngoài tai sự ngăn cấm của bố mẹ, nàng Ờm vẫn lén lút qua lại với Bồng Hương. Bỗng một ngày, bố mẹ nàng Ờm bắt gặp và đã đánh đuổi nàng ra khỏi nhà.
Quá uất ức, nàng Ờm đã lần theo con suối và gặp chàng Bồng Hương rồi cả hai cùng ăn lá ngón chết bên nhau. Trước khi chết, Bồng Hương lấy chiếc khăn trắng lau vết máu cho nàng rồi vắt khăn lên cây chạng bạng. Sau đó cây chạng bạng nâng niu chiếc khăn và biến chiếc khăn thành dây hoa bông trắng quấn quanh cây.
Cứ tới tháng Ba hằng năm, cây chạng bạng lại nở hoa. Khi gặp mưa hoa chuyển dần sang màu trắn. Đến ngày gặp nắng thì hoa lại chuyển dần sang màu đỏ. Và người dân trong vùng chọn cây hoa chạng bạng có hoa bông trắng nở để mở hội Pôồn Pôông.
Ngày nay, dù rất nhiều loại hình văn hóa đang len lỏi vào đời sống văn hóa của đồng bào người Mường Thanh Hóa, nhưng Pồôn Pôông vẫn giữ nguyên được nét văn hóa như ngày đầu. Lễ hội này ngày càng có sức sống mãnh liệt, và trở thành món ăn tinh thần không thể thiếu trong đời sống văn hóa của đồng bào Mường trên mảnh đất Ngọc Lặc, Thanh Hóa.
Đăng lần đầu: July 3, 2023 @ 9:36 am
Discussion about this post