Việt Nam là một đất nước giàu có về di sản lịch sử và văn hóa, với hàng ngàn năm lịch sử phát triển và sự đóng góp của nhiều dân tộc. Điều này tạo nên một loạt các di tích lịch sử và văn hóa độc đáo trải dài từ Bắc vào Nam. Trong bài viết này, chúng ta sẽ khám phá Đền Chín Gian – một biểu tượng của sự kết hợp giữa di sản lịch sử và tâm linh, nằm ở huyện Như Xuân, tỉnh Thanh Hóa.
I. Giới thiệu về Đền Chín Gian
Vị trí địa lý
Đền Chín Gian nằm trên đỉnh đồi Pú Pỏm, thuộc thôn Thống Nhất, xã Thanh Quân, huyện Như Xuân, tỉnh Thanh Hóa. Cách trung tâm huyện khoảng 35km, đây là một khu vực tập trung đồng bào dân tộc Thái và có vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế-xã hội của huyện. Điều này đã góp phần tạo nên một bản sắc văn hóa độc đáo của địa phương.
Lịch sử và tín ngưỡng
Đền Chín Gian Thanh Hóa có một lịch sử lâu đời và nhiều tín ngưỡng tâm linh phong phú. Theo lời kể của các cụ cao niên trong khu vực, đền trước đây được xây dựng theo cấu trúc kiểu nhà sàn với 9 gian. Trong dịp lễ hội, đồng bào người Thái tập trung về đây để dâng lễ vật và cúng tế thần trời. Mỗi gian trong đền tượng trưng cho một Mường, và các Mường mang vật cúng tế đến để cầu tài, lộc, và an lành cho cuộc sống, đặc biệt là mưa thuận và gió hòa để đảm bảo mùa bội thu.
Trước Cách mạng Tháng Tám năm 1945, lễ tế hàng năm được tổ chức vào cuối tháng 6 âm lịch và có sự tham gia của 9 Mường. Tuy nhiên, sau năm 1944, việc tổ chức lễ tế dần dần ngưng lại, dẫn đến sự xuống cấp của ngôi đền. Điều này đã kéo theo việc mất dần giá trị lịch sử và tâm linh của Đền Chín Gian.
Từ tháng 4/2016, một cuộc tái khôi phục quan trọng đã bắt đầu. Đền Chín Gian được khởi công tôn tạo và hoàn thành vào tháng 9/2017. Đến thời điểm này, đền được phục dựng theo kiến trúc nhà sàn của người Thái, với vật liệu chính là bê tông. Đây là một công trình quan trọng để bảo tồn và phát huy di sản văn hóa của địa phương.
II. Kiến trúc và cấu trúc của Đền Chín Gian
Đền Chín Gian có một kiến trúc và cấu trúc độc đáo và ấn tượng. Ngôi đền nằm trên một đỉnh đồi, tạo nên một phong cảnh thiên nhiên hùng vĩ và linh thiêng. Đền được xây dựng với cấu trúc kiểu nhà sàn gồm 9 gian, tượng trưng cho 9 Mường tham gia lễ hội. Thể hiện sự tự hào và lòng kính trọng của đồng bào Thái đối với di sản văn hóa của họ.
Trong Đền Chín Gian, thờ tự các thần linh và chín Mường, đồng thời còn có các nghị sỹ và anh hùng liệt sỹ được tôn vinh để tri ân công lao của những người con ưu tú của quê hương Như Xuân đã hi sinh vì sự nghiệp giải phóng dân tộc và thống nhất đất nước. Đây là một biểu hiện của tôn vinh và bảo tồn giá trị lịch sử và tâm linh của đồng bào Thái.
III. Lễ hội dâng trâu tế trời Đền Chín Gian
Lễ hội Dâng trâu tế Trời tại Đền Chín Gian Như Xuân là một sự kiện quan trọng trong cuộc sống của đồng bào Thái, và nó thể hiện sự kết hợp giữa di sản lịch sử và tâm linh trong cuộc sống hàng ngày. Là một trong những lễ hội Thanh hóa đặc sắc, Lễ vật đặc trưng và quan trọng nhất của lễ hội là con trâu tơ khỏe mạnh, chưa dùng cày kéo và không có các khuyết tật, dị tật cơ thể. Cùng với đó, mỗi Mường phải chuẩn bị thêm 9 con lợn con, 90 con gà nhỏ, 90 cặp cá khô và một chum rượu cần. Đây là những lễ vật được cúng tế trong lễ hội.
Lễ hội Đền Chín Gian kéo dài trong 3 ngày, từ 27-2 đến 1-3, tương ứng với 23-25 tháng Giêng âm lịch. Trong suốt thời gian này, người dân và khách du lịch được tham gia vào nhiều hoạt động vui chơi, trò diễn dân gian độc đáo như nhảy sạp, khua luống, cồng chiêng, ném còn, hát giao duyên, và tham gia các môn thể thao dân tộc. Ngoài ra, họ cũng được thưởng thức các món ẩm thực truyền thống như rượu cần, cơm lam, hỏ mọc, và nem lá.
IV. Giá trị lịch sử và văn hóa của Đền Chín Gian
Đền Chín Gian không chỉ là một di tích lịch sử và văn hóa của huyện Như Xuân mà còn là một biểu tượng của di sản lịch sử và tâm linh của người Thái. Hiện nay, đền đã được công nhận là di tích lịch sử – văn hóa cấp tỉnh. Nơi đây thể hiện một sự kết hợp hoàn hảo giữa di sản lịch sử và tâm linh, và đã chứng kiến nhiều sự kiện quan trọng trong cuộc sống của đồng bào Thái. Đây là một nơi đáng để khám phá du lịch tâm linh, du lịch cộng đồng, để hiểu hơn về văn hóa và lịch sử của người dân tộc Thái và sự đóng góp của họ cho văn hóa Việt Nam.
Đăng lần đầu: November 7, 2023 @ 4:54 pm
Discussion about this post